Een duik in het diepe...
#1 Op zoek naar verbinding
Een duik de diepgang in. Vanaf vandaag begin ik met een nieuwe Substack-serie: ‘Op zoek naar verbinding’. Een cliché-titel, maar zonder poespas zegt ‘ie waar het op staat. Ik ben de verbinding met mijn medemens kwijt en die ga ik - als elitaire einzelgänger - zoeken. In Amsterdam, maar binnenkort ook op Sardinië. Op de bergachtige hooglanden van de provincie Ogliastra op Sardinië worden mensen het oudste ter wereld. Mede door hun hechte gemeenschappen en sterke sociale verbindingen.
Het is 12:10 en het is een warme dag. Het is ook precies de tijd dat de zon net boven het huis van mijn bovenburen uitsteekt en daarmee voorzichtig mijn tuin in schijnt. Ik installeer me op m’n tuinbank en klap m’n laptop open. Met knijpende ogen kijk ik naar de wirwar van notities die ik de afgelopen weken heb opgeschreven over deze serie. Ik word afgeleid door geschreeuw van m’n buurman. Het komt uit het huis naast me, ook een begane grond woning. Hij is zich er denk ik niet van bewust dat de tuindeuren openstaan en hij alle woningen die grenzen aan de binnentuin deelgenoot maakt van z’n gescheld. Z’n vrouw krijgt het er van langs: “Kut, kut, kut, wijf”. Nog meer woorden die niet het delen waard zijn komen in hoog volume mijn kant op. Ik wil iets doen - tegelijkertijd ken ik ze niet. Ik woon er inmiddels twee jaar en naast een beleefde groet bij de voordeur als de buurvrouw en ik tegelijkertijd met onze Dirk-boodschappentassen aankomen, ken ik ze niet.
En zo ken ik meer van m’n buren aan de Hoofdstraat in Amsterdam eigenlijk niet. Hier werd ik twee maanden geleden, toen er een uitslaande brand was, ook al mee geconfronteerd. Onverwachts stonden we die avond om half 10 op onze sokken met z’n allen op straat. M’n bejaarde, Zuid-Amerikaanse bovenbuurvrouw kon zich moeilijk verstaanbaar maken, maar van haar gezicht was de schrik af te lezen. Even verderop stond een jonge vader met een vijf maanden oude baby in een doek gewikkeld. Nog een man kwam in z’n joggingsbroek naar buiten vanuit hetzelfde portiek. Ik stelde me voor en vroeg hoe lang hij hier al woonde. 12 jaar. Hoezo kende ik al deze mensen niet?
De elitaire einzelgänger
Een retorische vraag waar ik het antwoord eigenlijk al op wist. Ik was (te) druk met m’n eigen leven, m’n bestaande cirkel van familie en vrienden en m’n to-do lijst die elke dag weer eenzelfde lengte beslaat. Een continue vorm van alledaagse haast die als een een sluier over al m’n interacties ligt.
Door de trein die ik moet halen voor werk race ik op m’n fiets in 12 minuten naar Amsterdam Centraal zonder op of om te kijken. Door het pakketpunt dat bijna dichtgaat heb ik om 17:53 geen tijd om bij te kletsen met m’n buurvrouw en haar te vragen of ze bijgekomen is van de schrik van de brand. Doordat het nou eenmaal handig op de route ligt sluit ik aan in de rij voor Fort Negen voor een zuurdesembrood. Maar komt dit door m’n trein? Door m’n to-do lijst? Of ook omdat het anders doen - iets nieuws proberen of leren kennen - spannend is? Ik dat spannend vind?
Is onze eigen bubbel dan niet ook een gemeenschap?
Ik ben niet de enige die als elitaire einzelgänger van hot naar her reist. Langs elkaar leven, in plaats van samen leven, is de norm. Ik heb tot nu toe het grootste gedeelte van m’n leven in Amsterdam West gewoond en ik heb sinds de middelbare school een veilige bubbel van vrienden, hobby’s en uitgaansplekken. Een bubbel die zich met mij verplaatst heeft van studie naar werk, en die met mij hobby’s deelt zoals Classpass-lesjes volgen, markten afstruinen, koffies en wijntjes drinken. Af en toe breidt die bubbel zich uit met een vriend of vriendin. Soms met een nieuwe hotspot voor de lunch - die dankzij TikTok onze wereld binnen weet te dringen.
Maar zoals Jonas Kooyman (van
in deze Tiktok (ironisch) genoeg stelt: terwijl jij op je wielrenfiets bij Rocycle zit en iemand “Go Tribe” schreeuwt, voel je je dan echt verbonden? Het moment dat de les is afgelopen en je met z’n allen in de kleedkamer staat zegt niemand een woord tegen elkaar.Hetzelfde geldt voor de opkomst van bruine kroegen en eetcafés die “geen-poespas” pretenderen. De bruine kroeg die vroeger bij uitstek een ontmoetingsplaats was om na werk een biertje te drinken. Maar terwijl jij je samen met je gezelschap over de - toch vrij dure- garnalenkroket en Franse frietjes buigt, is de tafel naast je nog even ver weg als altijd.
Diepere relaties in een wereld vol afleiding
In dit artikel van De Correspondent stellen ze dat hoogopgeleiden een nieuwe zuil zijn gaan vormen. “Deze zuil is nu dominant en raakt steeds verder geïsoleerd van de rest van Nederland”. Een groep die vooral in de Randstad oververtegenwoordigd is. We leven hier - lees Amsterdam - in parallelle bubbels die eigenlijk maar weinig van elkaar verschillen, en komen er niet meer uit.
Voorbijgangers groeten of oogcontact maken met vreemden in de trein is als elitaire einzelganger al eng. Ik kan dat bevestigen want ik zit zo’n 1,5 per dag in de trein. Maar zoiets miniems als oogcontact kan zorgen voor verbinding. Hoogleraar cognitieve psychologie Mariska Kret noemt het in dit NRC-artikel “de fundering voor onze sociale vaardigheden” én voor sociale verbinding.
Waarom laten we dat soort contact links liggen? Voelt het zo fijn en veilig in onze bubbel? Ik denk het wel. Anders zouden we - inclusief ikzelf - er ook niet zo graag in blijven zitten. In onze bubbel zitten dezelfde soort mensen, die van dezelfde dingen houden en daar steken we elkaar mee aan.
Hoewel spannend - ben ik benieuwd of het nog fijner voelt om buiten deze bubbel rond te kijken. Op zoek naar ervaringen die je bijblijven, omdat je ze binnen je bubbel niet zou hebben meegemaakt. Want inmiddels vervliegt de “Go Tribe”-leuze van de Rocycle-instructeur het moment dat ik de deur uit loop. En verrast het verrassingsmenu van het nieuwe pop-up café me ook niet echt meer. Terwijl trends elkaar snel opvolgen wil ik op zoek gaan naar duurzamere manier van satisfaction. Minder vluchtigheid, meer langdurige verbinding.
Elke week een ander maatschappelijk experiment en een andere persoonlijke ervaring. Vanuit Amsterdam, soon vanuit Sardinië.
Lees en doe mee. Liefs!